Luke 1

1Mw:ââkó nmî lémi, Tiyopilas,

Yesu u danêmbum nyi nyongo, u kwo nyi kêlîmî mbê wo. Kópuni yilî Yesu ngê dyámê mbêmê d:uu too, pi yilî knî y:oo yi kópu ka d:êêd:êê t:oo. 2Yélini y:oo yi kópu knî yi chóó yi ngwolo ngê m:uu tumo, pi knî ye u nkwo a tpapê tumo, u ngwo nmî ny:ee too. 3Yi kópu yilî yi p:uu mb:aamb:aa ngê noo ndiye, yi kn:ââ dmi nî chó, u mâlo nî yé too, ḻ:êê dîy:o yi danêmbum n:aa d:êêd:êê. 4A lémi, Yesu p:uu kópuni nyi ndê too, u ya a nga a kwo ndê kópu ngê ṉga dny:oo ya.

Enjel ngê Sekîdaiya ka kópuni vyu

5Dini ghi n:ii ngê Helodi Njuda tpémi yi king ngê doo ya, kpêê yiyé pyu ngmê, u pi Sekîdaiya, Apaicha u yoo vy:o pini ngmê. U kpâm u pi Elisîpet, kpêê yiyé pyu tp:oo módó ngmê. 6Chóó Lémi u nuu u pi cha, u nuu u kópu yidpîmo d:uud:uu dé, u dêêpî kópu yintómu myedpîmo chââchââ dé. 7K:omo tpile pi cha mb:aa dê, ngmênê tp:ee daa tpyé ngópu. U yi y:e doo kwo, Nyi tpamê knî, ngmênê Elisîpet daa tpete u ntââ ngê doo ya, u dî cha miyó dê mî vy:ene knopwo.

8Wiki n:ii ngê Apaicha u yoo Chóó Lémi ka dnyen:aa kpêê yiyé, Sekîdaiya yi vy:o doo kwo. 9Yi l:êê ghi alanté dpîmo ya, mtyîmî nk:êênî pyu ng:oo ngê dnyimo a pyw:êmî. Sekîdaiya yinté a pyw:ee ngópu, Chóó Lémi u ngomo k:oo yâpwo ghê dy:ââ ngópu, y:i doon:aa mtyîmî nk:êênî. 10Yi ngomo k:oo dini ghi n:ii ngê mtyîmî doo nk:êênî, yoo kuwa doo a kwo, dnya a ngêpê. 11Yi dini ghi ngê Sekîdaiya ngê Chóó Lémi u enjel ngmê módu, Sekîdaiya ngwéti wo, nkîngê mbê wo, apê, Mtyîmî nk:êênî têdê u wéni pee, apê, enjel ngmê kwo. 13Enjel ngê kwo, Sekîdaiya, kwo, namê nkîngê. Kwo, Chóó Lémi ngê ṉgêpê kêda ny:oo, kwo, ṉgmâm Elisîpet wa a ngee, tp:ee angmê tpyé, Njon u pyimo dpî téni, mu kópu u dîy:o yi tpémi Chóó Lémi u módó yeedeyeede. 14Kwo, Dini ghi n:ii ngê wa t:aa, ṉga mb:aamb:aa ngê wa pyódu, w:aa anyinê pyw:oo. Kwo, Pi yilî knî y:oo w:aa amyedê pyw:ee ngmê, 15mu kópu u dîy:o Chóó Lémi u komo kapî pyu ndîî ngê wa pyódu. Kwo, Ghêlî daawa t:aa, Chóó Lémi u Ghê Dmi u mênê wa yââ, d:ud:umbiy:e wa a nt:ono. Kwo, Wain kîngmê nda, yinté mbwááni myekîngmê nda. Kwo, Pi knî y:oo u ngwo wa a w:ee ngmê, awo, Kî Chóó Lémi u momu pini. 16Kwo, Yisîléli tpémi yilî Chóó Lémi ka amêdê diyédiyé kalê té, pini n:ii yi yâpwo ndêndê. 17Kwo, Yi tpémi nmî Lémi u kada wa ghê, u maa yinê amênê yé. Kwo, Ilacha ntee pini ngê wadî ya, pi mupwo mupwoknî, n:ii noko kpeme a pyede, amêdê kââdî té, n:ii knî y:oo dnye daa nyêmî ngmê, yi nuw:o dmi wa ngmêê té, yoo mb:aa ngê amîmî pyódu té, nmî Lémi u yoo ndêndê ngê u ngwo wa pyódu té.

18Sekîdaiya ngê enjel ka kwo, Ye kópu ndê kópu ngê a nga angênté wa pyódu? Kwo, Nê pi vy:ee, a kpâm mye pyââ vy:ee. 19Enjel ngê kwo, Ḻama daa tóó kî pini, nê Nkepîlel, Chóó Lémi u nkîgh:ê n:aa kwo, yinê ṉga da dy:ââ nê, ala kópu mb:aa ṉga yedên:aa vyi. 20Kwo, K:omo tpile a ka chuu kêlîmî mbê wo, ngmênê kópuni ṉga dî vyi, dîyo ndêndê ngê wa pyódu. Kwo, Dnye u kîgha doo u ntââ ngê dî pyódu ngi, kwo, kópu daamunyi vyi, u dî wéni n:ii ngê yi kópu wa pyódu. Kwo, Dnye m̱ênê dî chedê, kópu daamunyi vyi, mu kópu u dîy:o a ka chuu kêlîmî mbê wo.

21Yélini kuwa doo kwo, yi nuw:onuw:o u kópu ngê pyodo, apê, Sekîdaiya ngê Chóó Lémi u ngomo k:oo lukwe dîy:o mgî dîmo puwâ. 22Dini ghi n:ii ngê a pwii wo, doo u ntââ kópu ye daapî vyu, kóópyââ ngê ye doo danêmbum, u ngwo a w:ee ngópu, apê, Kî pini ngê tpile ngmêdê m:uu, kî ngomo k:oo.

23Apaicha u yoo knî y:oo dini ghi n:ii ngê yi dpodo u wiki a kêlî ngópu, Chóó Lémi p:uu dpodo têdê, yi p:o p:o mê diyé dniye, Sekîdaiya u p:o mye loo. 24U kuwó dini ghi ngê u kpâm Elisîpet mbwili ngê pyodo, yi gha dê mb:aamb:aa ngê pyaa knopwo, 25Elisîpet ngê apê, Chóó Lémi ngê dê ngee nê, kópuni u l:êê dîy:o yoo a p:uu dnye danê, yinê dê chedê, a p:uu mêdaadnyi danê. Ngmênê yoo vy:o dêdpîmo paa, apê, Pi knî y:oo wadnyi yumuyumu nê, a ka daawa a kêlîmî mbê dmi. Yi kópu u l:êê dîy:o d:ââ limi ngomo k:oo doo kwo. - 17 Mát 17:11-13, Mal 3:1, 4:5-6* - 19 Hipîlu 1:14*

Enjel ngê Méli ka kópuni vyu

26Elisîpet d:ââ wéni u mbwili ngê doo kwo, Chóó Lémi ngê u enjel Nkepîlel kwodo ngmê ka u ngwo dy:ââ ngê, u pi Méli. Pini n:ii u yémî p:uu yidoo kwo, u pi Njósép, king Dépidi u tii ńedê pini ngmê. Nasalet dpîmo ya, p:aani n:ii Nkálili Wee u kwo a tóó. 28Yi enjel Méli ka loo, kwo, Mw:ââkó Méli. Kwo, Nmî Lémi ngê da ngmidi ngi, ṉga myewunê vyuwo. 29Méli ngê yi kópu dêpê w:ee ngê, u nuw:onuw:o kópu ngê pyodo. 30Enjel ngê kwo, Namê nkîngê. Kwo, Chóó Lémi ngê da ngmidi ngi. 31Kwo, Mbwili ngê wanyi pyódu, tp:ee mââ ngmanyi tpyé, u pi dpî nténi, Yesu. 32Kwo, U pi d:ud:umbiy:e ndîî ngê wa pyódu, nmî yâpwo njini ngê u kwo wa a vyi, kwo wo, Nyi a tp:ee njini. Kwo, Nmî Lémi ngê yi tpémi king ngê wa pyódu, u kn:ââ Dépidi u d:aa yinê wa a kââdî. 33Kwo, Njakóp u yoo yintómu yi king ngê adî ya, chedê ngê daawa pyódu.

34Méli ngê enjel ka kwo, Ye kópu a nga angênté wa pyódu? Kwo, Nê kwodo, d:oongê yéé wo. 35Enjel ngê kwo, Chóó Lémi u Ghê Dmi ngê wa nt:ee ngi, u wêdêwêdê mbêmê yi kópu ṉga wa pyódu. Kwo, Yi kópu u l:êê dîy:o yi tpémi yâpwo ndîî tp:oo, u momu pini ngê adî ya. 36Kwo, Elisîpet p:uu nuw:o ngî kwéli, pyópuni u k:ii dpî p:uu ngmidi. Kwo, K:omo tpile daa tpete módó, mye pyââ vy:ee, ngmênê ala ngwo d:ââ wéni u mbwili. 37Kwo, Chóó Lémi ngê kópuni dpî vyi, yi kópu ndêndê ngê dpî d:uu, daawa kn:aadi. 38Méli ngê kwo, Nmî Lémi p:uu mb:aamb:aa ngê n:aa dpodo yédi, u ntââ ye kópu a nga dpî pyaa we. Wod:oo enjel ngê Méli a kuwo ngê. - 27 Mát 1:16,18, Luukî 2:5* - 31 Is 7:14, Mát 1:21-23*

Méli Elisîpet ka u ngwo loo

39Daa dye ghi daadîî yimî loo, Méli u yoo knî yi k:ii kada a y:ee ngópu, Njuda Wee u kwo lee dniye, mbu kwéli a wee. 40Sekîdaiya u p:o dini ghi n:ii ngê taa dniye, u ngomo k:oo kee dniye, Méli Elisîpet ka mbwolo. 41Dini ghi n:ii ngê Elisîpet ngê Méli u dnye nyongo, tp:ee u mênê paa mbê wo. Yi ngwo dini ghi ngê Elisîpet Chóó Lémi u Ghê Dmi ngê a nt:ee ngê, 42Méli ka dpodombiy:e mbwolo, kwo, Pyââ yintómu knî yi vy:o m̱i ndîî ngê dê pyódu, ṉ́m:ee u pi ndîî ngê amye pyódu. 43Kwo, A pi têdê, nyi nmî Lémi u pye, kwo, lukwe dîy:o chin:aa m:uu nê? 44Kwo, Dini ghi n:ii ngê ṉye dî ny:oo, a tp:ee u gha mb:aamb:aa ngê dê pyódu, a mênê dê mbêka. 45Kwo, Ṉga mb:aamb:aa ngê dê pyódu, mu kópu u dîy:o Chóó Lémi u kópu ka chi kêlîmî mb:anê. Kwo, Kópuni ṉga vyu, ndêndê ngê wa pyódu.

Méli ngê Chóó Lémi u ngwo chaa kwólu

46Méli ngê apê,

Chóó Lémi n:aa chaa kîgha,

47a gha mb:aamb:aa ngê dê pyódu,

mu kópu u dîy:o Chóó Lémi ngê wa ngee nê,

48k:omo tpile a pi têdê, ngmênê da ngmidi nê,

kópu ndîî a nga ngmêdê d:uu.

Mu dini ghi ngê pi yintómu yi lama yi kópu wadî ya,

yi nuwo daawa a kuwo.

Chóó Lémi nmî yâpwo ndêndê, u kópu yilî yintómu mb:aamb:aa dé,

50yélini y:oo ntênê a chââchââ ngmê,

yi yéli yi nuu ghi dmi nódo a tóó,

daawa kéé té, anyi dî angêw:êê.

51U wêdêwêdê mbêmê kópu ndîî yilî a d:uud:uu,

mbodo ndîî mbodo ndîî u yoo daa kêmakêma a ngm:ii kîgha té.

52King ndîî yilî yi lémilémi a chedêchedê,

yélini yi pi dmi têdê, yi pi dmi ndîî ngê a pyépi.

53Ngópuch:anê knî ye kópu mb:aa yilî a yém,

ngmênê ndáápi knî ye kópu mb:aa daawa y:oo.

54Nmî kn:ââ knî ye ndê kópuni a vyu,

atédê ntiye, u nuwo dêpê kuwo wo.

U yoo Yisîléli tpémi, yinêwa ngee té.

55Chóó Lémi nódo Epîlaham u nuu ghi a tóó,

u yoo u nuu ghi dmi nódo mye tóó,

chedê ngê daawa pyódu.

56Méli Elisîpet p:uu doon:aa ya, d:ââ pyile, u kuwó dini ghi ngê u p:o mê diyé wo.

Njon Baptist u ngwo pyodo

57Elisîpet ngê pwopwo kele, ghêpê wo, tp:ee mââ ngmê tpyó. 58Elisîpet u yoo, p:aa tpémi yi k:ii, yi kópu yi ny:ee ngópu, yi gha dmi mb:aamb:aa ngê pyodo, apê, Nmî Lémi ngê kópu ndîî u ngwo ngmêdê d:uu.

59Wo woloni ngê Chóó Lémi u l:ii yi tpémi p:uu t:ee ngópu. U yi y:e doo kwo, U mî Sekîdaiya u pi u pyimo nmî t:oo, 60ngmênê u pye ngê yepê, Kêle. Yepê, U pi Njon. 61Kwo, Ṉ́oo pee vy:o pi ngmê u pyimo Njon daa t:a. 62Sekîdaiya ka yi kêêpyââ ngê póó dniye, kwo, U pi n:uu? 63Sekîdaiya ngê kóópyââ ngê d:êê têdê u tpile ye ngmê dmy:ee ngê, tp:oo u pi y:i d:êê ngê, apê, U pi Njon. Ngwéti dniye. 64Yi ngwo dini ghi ngê Sekîdaiya ngê dnye mê pw:ii ngê, wod:oo Chóó Lémi doo chaa kîgha. 65Yi p:aani tpémi ngwéti dniye, mye nkîngê mbê dniye. Yi kópu yilî Njuda Wee u kwo p:aani p:aani ny:ee ngópu. 66Pi yintómu knî y:oo dini ghi n:ii ngê ny:ee ngópu, dnye nuw:onuw:o, apê, Lónté pini ngê wa pyódu, mu kópu u dîy:o Chóó Lémi u kwo wunê vyuwo.

Sekîdaiya u wéti

67Chóó Lémi u Ghê Dmi ngê Njon u mî Sekîdaiya a nt:ee ngê, Sekîdaiya ngê Chóó Lémi Tp:oo p:uu kópu u ngwo a w:ee ngê, ala kópu dyuu u ngwo vyu, apê,

68Yisîléli tpémi, nmî Lémi chaa kîgha koo,

pini n:ii nmî yâpwo njini,

mu kópu u dîy:o chóó u yoo knî ye a lêpî,

yinê wa ngee té.

69Nmî Mbwámê ndêndê nmo wunê dyede,

u dpodo pyu Dépidi u tii ńedê pini ngmê.

70Yi kópu chóó u komo kapî pyu knî y:oo ló dini a vyi ngópu,

ala ngwo atédê ntiye.

71N:ii knî ye nmî diya dniye,

yi kêlê yinê wa dyé nmo.

72Nmî nuu ghi dmi Chóó Lémi nódo ka tóó,

mu kópu u dîy:o Epîlaham ka ndêndê kópu n:ii mwiyé a vyu, kwo,

Ṉyoo knî ye ana a vyuwo,

yi kópu daa kn:aadi ngê, nmî kn:ââ knî ye doo a vyuwo. 74Epîlaham ka ala ndêndê kópu mye vyu,

kwo, Yélini ṉyoo knî yi p:uu adnyi l:êê,

yi kêlê wanî dyé té,

mu kópu u l:êê dîy:o daapîdny:oo nkîngê,

a p:uu u ngwo pîdny:oo dpodo,

75a yoo mb:aa, u momu yéli ngê pîdny:oo kwo,

chedê ngê daawa pyódu.

76Sekîdaiya ngê tp:oo Njon ka kwo, A tp:ee.

Kwo, Chóó Lémi ngê da ngmidi ngi,

u komo kapî pyu ndîî ngê wanyi pyódu,

nmî Lémi u kada wanyi ghê,

u maa anyimo yé.

77Kwo, Ala kópu u yoo knî ye any:uu vyi,

yenye, Nmyi dono kéé tóó,

• nmî Lémi ngê u ngwo wa ngee nmyo.

78Sekîdaiya ngê yepê, Chóó Lémi ka dpî ch:anê dmi. Yepê, Kââdî ngê mgîdî ntee dpî chaa, nmî Mbwámê yinté nmo wa t:a. 79Yepê, K:omo tpile mgîdî vy:o nmo pyede,

pwopwo ka nmo nkîngê té,

ngmênê yi mgîdî yinê wa chaa,

Chóó Lémi ka maa nmo yinê wa a kêma.

80Dini ghi n:ii ngê Njon kaa wo, mââwe ngê pyodo, Chóó Lémi u kópu yilî a w:ee too. Daa yoo vy:o doo kwo, u dye ghi doo t:âât:ââ, Yisîléli tpémi ye Chóó Lémi u kópu dyuu u tpapê kn:ââ ghêlî daa chópu. - 72-73 Gen 17:7, Gen 22:16-17* - 76 Is 40:3, Mal 3:1, Mát 3:3, 11:10* - 78 Is 60:1-2* - 79 Is 9:2, Mát 4:16* - 80 Mát 3:1-6, Njon 8:12*